مجموعه:اخبار
تاریخ:1394/03/30

اظهارات اخیر جان کری، وزیر خارجه آمریکا مبنی بر اینکه ایالات متحده از همه سوابق برنامه هستهای ایران و ابعاد احتمالی نظامی آن آگاه است، ولی به جای تمرکز بر گذشته، به فکر نظارت بر آینده برنامه هستهای ایران است، با واکنش تند مخالفان و منتقدان مذاکرات هستهای در آمریکا مواجه شده است.
به گزارش «تابناک»، در دو روز بعد از اظهارات اخیر جان کری، وزیر خارجه آمریکا، کارشناسان اندیشکدههای آمریکایی منتقد و مخالف مذاکرات هستهای با ایران از مواضع جدید وزیر خارجه آمریکا، ابراز نگرانی و عصبانیت کردهاند.
ویلیام تابی عضو اندیشکده بلفر ـ که به تازگی در بخش عدم اشاعه در شورای امنیت ملی آمریکا و نیز در دولتهای مختلف آمریکا در حوزه روابط هستهای با روسیه و نیز برخورد با برنامه هستهای کره شمالی مشغول به کار بوده، با طرح چندین ادعا در این باره، موضعگیری جدید کری را اشتباه دانسته است.
از نظر تابی، ایالات متحده نمیتواند از این که از همه ابعاد گذشته برنامه هستهای ایران اطلاع دارد مطمئن باشد. از نظر وی، این ادعای کری به نحو نفسگیری خام است. دلیل این ادعا این است که ایران توانایی زیادی در مخفیکاری دارد و سوابق نشان میدهد که دستگاههای اطلاعاتی آمریکا در این حوزه کاری، کارنامه کاملا موفقی ندارند. آژانس بینالمللی انرژی اتمی نیز خود اقرار کرده است که نمیتواند با قاطعیت از دانستن همه ابعاد برنامه هستهای ایران سخن بگوید.
ثانیا دانستن همه جزئیات مربوط به سوابق برنامه هستهای ایران برای تهیه مکانیزمهای راستیآزمایی مناسب لازم است. اگر ایالات متحده فکر میکند که ایران در گذشته برنامه هستهای نظامی داشته است، برای اطمینان از متوقف شدن این برنامه و جلوگیری از احیای آن، باید از اینکه چه کسانی این برنامه را اجرا و مدیریت میکردهاند، در کجا و با چه امکاناتی این برنامه را پیش میبردهاند و تجهیزات خود را از چه کانالهایی تهیه میکردهاند اطلاع داشت. بازرسهای آژانس باید بخشهای مختلف این برنامه را در کنار هم بچینند تا تخلفهای احتمالی کشف شود. برای این کار بازرسان باید به اسناد خرید، یادداشتهای آزمایشگاهی، صورت وضعیت مواد، چارتهای سازمانی و پروندههای پرسنلی دسترسی داشته باشند تا مانع از احیای برنامه ایران بشوند.
ثالثا همکاری ایران برای حل و فصل موضوع «ابعاد احتمالی نظامی» معیاری از میزان تعهد آینده ایران به عمل به توافق هستهای است. سختگیری نکردن درباره سوابق برنامه هستهای ایران، راه را برای تکرار کارهای ایران باز میکند و جایگاه آژانس را تنزل خواهد داد.
وی در ادامه به کنگره آمریکا توصیه کرده است که در این مورد سرسخت بماند و برای موافقت با توافق هستهای با ایران به چهار اصل زیر توجه داشته باشد:
1- باید فهم جامع و صحیحی از برنامه هستهای ایران و نیز ابعاد نظامی احتمالی آن داشته باشد.
2- اطمینان حاصل شود که همه بخشهای نظامی برنامه ایران متوقف شده است.
3- اطمینان حاصل شود که همه مواد هستهای در ایران تنها کاربرد غیرنظامی دارد.
4- از امکان نظارت بر افراد، اماکن، تجهیزات و موادی که در بخش هستهای نظامی کاربرد دارد، اطمینان داشته باشد تا تخلفات احتمالی ایران به موقع کشف شود.
متیو مکاینیس پژوهشگر مؤسسه امریکن اینترپرایز نیز در مقالهای در وبسایت این مؤسسه به اظهارات کری واکنش نشان داده و از جمله نوشته، حل شدن موضوع ابعاد احتمالی نظامی برنامه هستهای ایران تنها به معنای گرفتن اعتراف از ایران به خاطر اقدامات سابق ایران و رسیدگی به اقدامات ایران پیش از سال 2003 نیست، بلکه در صورت پیگیری نشدن این مسأله، آژانس نمیتواند از کارایی نظارت خود بر آینده برنامه هستهای ایران مطمئن باشد.
وی اظهارات مقامات آمریکایی و از جمله کری و اوباما درباره دانستن همه چیز درباره گذشته برنامه هستهای ایران و نیز توانایی نظارت کامل بر آینده آن را سادهلوحانه دانسته و مدعی شده که هیچ مقام اطلاعاتی نمیتواند مدعی شود از چیزی به طور کامل اطلاع دارد.
منبع: تابناک